Lķtiš į, žvķ upp ég dreg - undurblķša mynd. - Einu sinni orti ég - óš um litla kind.
Śti ómar vindur,
eitlar vetrar mein.
Inn eru hverjar kindur
komnar - nema ein.
Sś beit gras ķ sumar
en sįst svo aldrei meir.
Hįtt nś himinn žrumar,
hrķmköld kind brįtt deyr.
Beinin hennar braka,
blóšiš frjósa nęr.
Kyngir nišur klaka,
króknar gömul ęr.
Fimbulkuldi, frostiš
fęrist yfir allt.
Lišiš liggur brostiš
lķkiš, jökulkalt.
Aldrei mun hśn aftur
eitt né nokkuš sjį.
Kuldans feiknarkraftur
kęfši tżnda į.
Žetta er sallafķnt, aš öšru leiti en žvķ aš ég kann aldrei viš aš stušla hv sem k.
Mjög gott kvęši.
Žaš er fullkomlega į valdi skįldsins hvort hann stušlar hv viš k eša ekki, enda fer žaš eftir framburši hvers og eins.
Aldeilis fķnt. Og mikiš kann ég žvķ betur žegar menn stušla eftir framburši heldur en stafsetningu forna mįlsins. Ef ég ętti śti kinur myndi ég lįta žęr allar inn. Elsku besti vinurinn.
Varš hugsaš til allra įnna minna sem farnar eru yfir į hin sķgręnu beitilönd. Gaman annars aš einhver skuli enn kunna aš beygja oršiš ęr. Takk fyrir žennan fallega sįlm.
Brakandi gott, og aš mķnu mati er žaš fullkomlega viš hęfi aš stušla hv viš k.
Žeim fer žvķ mišur fękkandi sem eru meš virkan hv framburš, mér finnst žeim óviršing gerš meš žvķ aš ekki ašeins rangstušla samkvęmt žeirra (og minni ) mįlvitund heldur einnig telja žaš réttmętt.
Ef stušlasetning fylgdi ekki žróun framburšar vęru gnżstušlarnir enn ašeins sp, sk og st, lķkt og ķ fornöld, og sl og sn stušlaši enn viš s+sérhljóša. Erum viš žį ekki aš sżna Snorra Sturlusyni, Agli Skalla-Grķmssyni o.s.frv. óviršingu? Aš sama skapi myndi snķkjuhljóšsstušlun aldrei ganga.
Eru žeir sem enn eru meš virkar hv framburš kannski bara aš sżna meirihluta žjóšarinnar óviršingu meš žvķ aš stušla öšruvķsi?
Žaš į hver og einn aš stušla eftir sķnum framburši, og žegar ašrir fara meš ljóšin žarf einfaldlega aš fylgja framburši skįldsins.
Žó aš žaš sé bölvašur ósišur aš setja ofan ķ viš eigin drollu žį verš į aš séa aš mér žykir Śtvarpsstjóri hér hafa męlt af skynsömu viti. Enn mį nefna aš Snorri og samtķšarmenn hans stušlušu lķka j viš sérhljóš. Svo breyttist framburšur. Einar ķ Eydölum var sķšastur til aš stušla svona, žį var komin 17. öld. Lķklega vitnar žaš um ķhaldssemi hans fremur en framburš.
Mį ekki lķka snśa rökum Regķnu viš og spyrja hvķ leyfa skuli aš sżna okkur, meginžorra landsmanna, žį óviršingu aš stušla höggžungt og taktvisst k (=hv) viš raddbandaöngina h? Stušlun er hrynręn klifun. Hjartslįttur oršann. Žessi slįttur er löngu dįinn į milli h og hv.
Įętluš śtbreišsla hv-framburšar er nęrri žvķ sem hér segir:
yfir 75 įra: 20%
50-75 įra: 15%
30-50 įra: 5%
15-30 įra: 1-2%
(Į nęstu įrum veršur rįšist ķ stóra rannsókn žar sem nįkvęmari gögnum veršur safnaš, žó mį ljóst vera af smęrri kö-nnunum og eldri stórrannsókn aš stašan er nįlęgt žvķ sem hér segir.)
Ég hef ķ rauninni ekki hugmynd um hvort ég er meš hv eša kv framburš, eigandi noršlenska móšur. Hins vegar var - og er lķklega enn - sunnlenskur hv framburšur ķ kringum mig. Žannig aš ég stušla hv a móti hr og hn og allt žaš, įn žess aš spį ķ minn framburš. Enginn nślifandi mašur hefur heyrt ķ Snorra eša Agli, en öll höfum viš heyrt hv framburš.
Annan hverfandi minnihlutahóp mį nefna - en hann skipa flįmęltir. Eigum viš ekki aš sżna žvķ fólki žį viršingu aš rķma saman t.d. lifa og gefa?
Žaš samręmist sannarlega mįlvitund flįmęltra. Enginn nślifandi mašur hefur heyrt ķ Axlar-Birni eša Butralda brunnmķg (hvaš ķ ósköpunum sem žaš kemur mįlinu viš) en öll höfum viš heyrt ķ flįmęltu fólki.
tssss, mér žykir nś ómaklega vegiš aš heišarlegu hv-męltu fólki, sem er svo frómt aš segja žį skošun sķna aš hv- myndi žaš ekki sjįlft stušla viš k-.
Aš sjįlfsögšu keyrir svo um žverbak žegar žessir brottfluttu noršlendingar af Žóršargleši sinni benda į aš žaš eru oršnir fįir sem halda ķ heišri hinn fagra hv-framburš.
Į sama hįtt og viš sunnlendingar žurfum aš hlusta į Svarfdęlinga ķ śtvarpinu sem halda aš žeirra eigin tungubrak sé réttari en annar framburšur, žį held ég nś aš ašrir ęttu aš geta sętt sig viš aš hv-męltir haldi žvķ į lofti hvaš žeim finnst betur stušla og hvaš verr. (Žó aš sjįlfsögšu virši hv-męltir žaš hvernig kv-fólk stušlar. Žaš er, vona ég, gagnkvęmt.)
Aš lokum vil ég segja, aš ég tel kv-framburš śrkynjašan framburš.
En jį, įgętt kvęši. Lipurlega ort.
Er fé strax fariš aš drepast uppį fjöllum? Hvenęr var fariš ķ eftirleit?
Blöndungur: žś snżrš öllu į hvolf. Ég žekki engan sem vill banna öšrum aš stušla saman hv og h eša amast viš žvķ. Žaš er fķnu lagi aš stušla žannig. Žaš er žvķ ekki vegiš aš neinum śr žeirri įtt. Hins vegar er žaš žvķ mišur svo aš sumir amast viš žvķ aš hv stušli viš k og vega ómaklega aš ešlilegu, ķslensku nśtķmamįli. Sumir kalla žaš jafnvel śrkynjun. Žaš eru stór orš, ljót, röng og standast meš engu móti nokkra skošun. Žannig ummęli eru vondur hręringur af heimsku og dónaskap enda veit ég aš Blöndungur myndi aldrei halda slķkur fram.
Dorri: Nś, žegar hśn ęrist.