Kannski heldur seint að skrifa þetta núna, en betra er seint en aldrei!
Eins og allir vita brunnu tvö hús í miðbænum síðasta vetrardag. Allir fengu rosalegt 'sjokk', sögðu að hluti menningarlegrar arfleiðar Íslendinga væri horfinn. Hvað er málið? Öllum var sama um þessi hús fyrir brunann. En allt í einu núna, þegar húsin eru horfin, virðast þau hafa verið svo merkileg.
Ég tek mér það leyfi að líkja þessu við Kárahnjúka. Nákvæmlega öllum var sama um þetta svæði áður en samþykkt var að gera stíflu þar. Margir virkir mótmælendur Kárahnjúka eru á meðal þessa fólks.
Tvennt má ætla úr þessu... að fólk geri sér ekki grein fyrir því hvað mikið er af verðmætum fyrr en það er hrifsað frá þeim... eða það að fólk gerir úlfalda úr mýflugu!
Að mínu mati á það síðarnefnda um atvikin tvö hér að ofan.
Það eru að verða til úlfaldahjarðir hér á landi.
[Slær frá sér mýið í óða önn]
Enginn átt hvað átt hefur fyrr en misst hefur ...
Annars er ég alveg sammála því að þessi gríðarlegi leiði yfir hvarfi húsana þykir mér undarlegur. Þó svo að þau hafi verið gömul og hafi átt sér merkilega sögu, þá er ekki eins og þau hafi hýst merkilega starfsemi í seinni tíð. Svo er verið að tala um að reisa þau aftur í upprunalegri mynd, þá auðvitað með miklum kostnaði. Allt til að halda í einhverja fortíðarþrá, og þar að auki er það staðreynd að timburhús eiga til að brenna, eins og margsannað er.
Mér þætti miklu nær að reisa önnur hús þarna, eins og gert var við Lækjargötuna með góðum árangri að mínu mati. Í miðbænum er aldrei nóg pláss til neins, en samt er fólk sífellt að mæra þessi gömlu hrörlegu timburhjalla sem nýta plássið illa. Erlendis hefur fólk ekki vílað sér fyrir því að rífa gömul hús í miðbæjum borga - það heitir 'urban renewal' upp á enskuna.
Já, það væri kjörið að nota tækifærið fyrst þessi hús brunnu og byggja eitthvað nýtt.
Kannski eitthvað skárra en það ... viðleitnin var góð þó það hús sé kannski misfrítt.
Þetta er eins og maður tekur leikfang lítils barns. Þó barnið sé ekki að leika sér með það þá fer það samt að grenja og vill fá leikfangið sitt.
Það er ekki misfrítt. Það er viðbjóður. Lækjartorgið er nógu grámyglulegt fyrir en að það þurfi enn einn dökkan 'nútímalegan' klump á horn þess. Svona til að kóróna eymdina.
Ég er mjög sáttur við að fá þessi gömlu hús upp aftur í upprunalegri mynd. Þá á ég við framhliðina, það má vel bardúsa eitthvað að innan eða lengja það inn á lóðina að aftan. Ástæðan er viðleitni til að halda í gamla götumynd en slíkar götumyndir gefa Reykjavík þann litla sjarma sem hún þó hefur. Ef gömul hús borgarinnar hefðu verið rifin og upp hefðu risið tískuhörmungar hvers tíma væri Reykjavík álíka spennandi og sovésk borg í Úralfjöllum. Önnur ástæða er einfaldlega sú að ég treysti ekki íslenskum arkítektum eða byggingaraðilum til að reisa nokkurn skapaðan hlut sem gæti verið nokkuð annað en ömurlegt, kalt og ómannúðlegt.
Frekar vil ég gervi-gamalt og hlýtt sem fólk mun njóta næstu kynslóðir (þá verður gervið farið úr hinu gamla) í stað kumbalda andlegrar fátæktar sem verða orðnir eins smekklausir og slæm tíska níunda áratugarins áður en árið er liðið.
Einu sinni var Torfan hinum megin við Lækjargötuna í niðurníðslu og engum til geðs. Til allrar lifandi hamingju var hún endurreist í stað þess að byggja sóvétviðbjóðinn sem þar átti að rísa. Sovétviðbjóðurinn þótti einmitt vera svo nýr og praktískur.
Ég er ötull stuðningmaður þess að viðhalda götumyndinni EN... það má ekki vera á kostnað góðrar nýtingar á þessum lóðum að mínu mati. Rétt eins og Hakuchi þá vil ég sjá fallega skel á húsunum en að innan má þessvegna vera fimm hæða bílakjallari niður í jörðina, sama er mér.
Eftir að ég sá stórglæsilegt hús í Lúxembúrg "tekið í gegn" þannig að skelin ein stóð eftir og nýtt hús var í raun byggt innan í skelina, þá var ég sannfærður um að þarna væri framtíðarlausn fyrir miðbæinn í Reykjavík. Ekkert óþarfa niðurrif heldur falleg, krúttleg, íslensk götumynd með vel heppnaðri bakdyraviðbót.
Ég vil byggja álver þarna. Við skellum því bara upp á endann, 400 hæðir eða svo - við það fáum við mikil samleiðaraáhrif og jákvæða þróun fyrir atvinnulíf í miðbænum.
Tillaga Gvends er mjög áhugaverð. Þó myndi ég heimta að Álverið yrði reist í nýklassískum stíl.
Það er vel vitað að hinir spauglega gjaldþrota Spaugstofumenn ræni af Baggalúti og Gestapó til að fylla upp í þennan leiðinlega þátt þeirra.
Munurinn er hins vegar að hér er verið að ræða málin á alvarlegjum og djúpþenkjandi nótum, ekki í einhvers konar útþynntum spjátrungslátum.