Ákvað að kommenta ekki á skrif krossgötu hér að neðan þar sem ég skildi bara ekki meininguna þar - en hér eru mínar hugleiðingar um rit hennar og kommentin við henni...
Fyrst sönn saga: tveir menn hittust á kaffihúsi. Báðir fremur þreytulegir. Maður A segist hafa verið að jarða son sinn fyrr um daginn. Maður B segist líka hafa átt slæman dag - því að hann hafi verið að leita sér að húsnæði....
Í fyrsta lagi, og afsakið ef það er rangt, fannst mér ákveðinn stuttbuxnaandi svífa yfir vötnum í umræðunni hér að neðan. ÞAÐ SEM DREPUR ÞIG EKKI STYRKIR ÞIG. FÓLK VINNUR ÚR ERFIÐLEIKUM SÍNUM. STATTU UPP OG HALTU ÁFRAM. Heyrði þetta síðast hjá árshátíð hálfvita er bjuggu í aukahúsi hjá pabba - það er svo kúl að tala um erfiðleika ef það svæsnasta sem maður hefur sjálfur lent í er að fá harðlífi...
Og þetta með eineltið - fyrst að Páll Óskar er svona assgoti opinn og skemmtilegur eitthvað - er þá ekki einelti bara allt í lagi? Gerir það ekki krakka bara assgoti káta og opna og lekkera eitthvað? Maður KÝS svo bara að vera ekki fórnarlamb...
Er ekki hægt að kjósa bara að vera ekki fórnarlamb? Ég rís upp, berst á móti, KÝS að vera ekki fórnarlamb, kýs að láta það ekki hafa áhrif á mig þó að stjúpi minn hafi tekið mig í r******** frá því ég var fimm ára. Ég er ekki skemmd fyrir lífstíð! Ég fer ekki í dóp eða afbrot....Ég kýs að standa sterkari eftir.
Veriði ekki svona djöfulli hrokafull og yfirlætisleg eitthvað. Hvern djöfullinn vitið þið?
Og jú, allir hafa lent í erfiðleikum og unnið sig út úr þeim. Það eru auðvitað bara svipaðir erfiðleikar við það fara yfir á heftinu, hætta með kærastanum, fótbrotna, missa vinnuna eða vera sex ára, heyrnarlaus, einn og vera nauðgað aftan frá.
Það er harkan sem blívur. Hvað sem gerist þá stendur maður sterkari á eftir.
Þriggja ára barnið sem er nauðgað af fjórum karlmönnum til skiptis svo að aðrir geti keypt upptöku af því á netinu á auðvitað ekki að selja á útsölu. Það er auðvitað ekkert skemmt fyrir lífstíð.
Ef þetta er meiningin - eða í námunda við hana - þá eruð þið fávitar.
Fólk er mismunandi hart af sér, en þeir sem lent hafa í kynferðisofbeldi af einhverjum toga (eða einelti) geta sagt ykkur að þeir eru ekki samir á eftir. Maður lærir að lifa með afleiðingunum, með reiðinni, svikunum, maður kýs ef til vill að ganga ekki bugaður um göturnar eða rænandi og ruplandi en maður er skemmdur. Maður er öðru vísi en áður. Eitthvað er tekið og því er breytt.
Eftir á er maður ekki verri en aðrir - en maður er öðru vísi því að eitthverju var rænt af manni. Fólki gengur misjafnlega að vinna sig út úr ógöngum - sumum bara alls ekki. Og hvað segjum við þá? Hva, þetta er ekkert - við hörkutólin vinnum okkur upp! Við NEITUM að vera verri á eftir. Við ÁKVEÐUM hvaða áhrif gerðir annarra hafa?
Börnum sem er nauðgað eru breytt á eftir.
Eða hver er hinn valkosturinn? Hann Nonni í næsta húsi er VEIKUR, hann er hrat í úrhrakstunnu mannlífsins, hann er gjaldfellur á markaðstorgi lífsins, hann er sjúkt ógeð en börnin sem hann nauðgar þau geta sko KOSIÐ að láta það ekki hafa áhrif á sig! Þau geta kosið að vera sterkari á eftir.
Með því að nauðga barni ER verið að eyðileggja það og skaða sál þess. Það er nógu erfitt fyrir fullorðnar konur að lifa með nauðgun hvað þá börn.
Þetta þýðir alls ekki að börn sem hefur verið nauðgað séu verri en önnur börn eða að þau eigi sér ekki viðreisnar von.
Ef við horfum hins vegar framhjá því að þessi börn hafa verið rænd einhverju - og segjum þeim bara að herða sig - því við höfum jú öll þurft að vinna okkur út úr erfiðleikunum - þá aukum við líkurnar á því að þau fremji sama leikinn sjálf er fram í sækir.
OG HAUSANA ÚT ÚR GÖRNINNI KRAKKAR!
Það sem Krossgata var að meina er að við meigum ekki dæma börnin ónýt þrátt fyrir að þau hafi verið misnotuð. Því ef við gerum það eru líkurnar mun meiri á að sárin haldi áfram að skemma barnið. Ef við hinsvegar hjálpum barninu að ná fótfestu aftur á það miklu meiri möguleika á að vinna sig út úr þessu.
Já. Held barasta að þetta sé öflugri skýring og þarna komi það skýrar fram sem var í raun og veru meint áður.
Auðvitað er einelti ekki í lagi og það hræðilega við það er eins og þú segir að við virðumst ekki geta valið það að verða ekki fyrir því. Held að komment mitt hafi verið tilraun til að peppa upp þá sem hafa orðið fyrir skakkaföllum en það gæti verið að mér hafi mistekið hræðilega. Viðkvæmt mál og maður á kannski að segja sem minnst.
Hin sorglega staðreynd er bara sú að í sumum tifellum eru þessi börn ónýt fyrir lífstíð. Amk virðast þau úrræði sem nú eru til ekki duga. Dæmin sanna að þessi börn eru líklegri til að fremja svipuð brot síðar meir, eiga erfiðara með nám, tilfinningasambönd og skuldbindingar. Við erum bara misjafnlega gerð og sumum er ekki hægt að hjálpa. Það eru ekki allir þannig að þeir geti bara - með hjálp vel meinandi kjána - unnið sig upp úr hlutunum því miður. Það þyrfti þá að kollvarpa og umturna þeim meðferðarúrræðum sem eru í boði. Því miður er það svo að ,,veikbyggðari" einstaklingar eru líklegri til að vera fýsileg bráð misyndismanna - og það er ekki hægt að ætlast bara til þess að þeir ,,hressi sig við", séu kátir og ,,vinni úr málunum." Það var nú það sem ég vildi sagt hafa!
Offari fer alveg með rétt mál, en ekki bara að við megum ekki dæma börnin ónýt, heldur það að það er ekkert uppbyggilegt að heyra stanslaust að maður sé skemmdur hvort sem maður er barn eða fullorðin manneskja sem hefur orðið fyrir einhverjum hremmingum. Fólk sem hefur þurft að berjast gegnum það að fást við ömurlega lífsreynslu, vissulega hefur lífsreynslan sett sín spor á það, en þetta fólk er að reyna að lifa í sátt við sjálft sig og lífið. Það hefur kannski náð að geta séð sig sem bara þokkalegar manneskjur og má svo sitja undir "fordómalausum fordómum" (svo ég sé fordómalaust full af fordómum líka, algerlega ónýtum og niðurdrepandi setningum) fólksins í kring.
PS:
Það sem fer reyndar mest fyrir brjóstið á mér er helgislepjan á fjölmiðlafólki þegar það notar þessar klisjur andaktugt yfir hvað það er þroskað, gáfulegt og réttsýnt.
Með fullri virðingu þá er þetta búúlsjitt!!!
Auðvitað eiga fjölmiðlar að gæta sín í umfjöllun um þessi mál - þar er oftar en ekki farið offari - saklausir menn dæmdir - og þessi mál eiga fyrst og fremst heima í dómsölum og innan félagskerfisins en ekki í saumaklúbbum.
Hins vegar græðir lamaður maður lítið á því að fá gönguskíði í jólagjöf! Hann verður ekkert fótafrárri við það að við segjum honum að honum líði vel - eða lokum augunum fyrir fötlun hans.
Það er mikilvægt öllum að gera sér grein fyrir vandmálum eða fötlun sinni og ef mér skjátlast ekki þá er það einmitt fyrsta sporið í öllum tólfsporakerfum -- í öllu bataferli. Heilun hefst ekki fyrr en við viðurkennum að eitthvað sé að. Ef við gerum það ekki þá bælum við vandann og hann getur svo brotist út, með skelfilegum afleiðingum, seinna á lífsleiðinni.
Ef þú lest dóma úr svona málum eða sálfræðiskýrslur þá sérðu líka að á flestum fórnarlömbum kynferðisbrota verða drastískar persónuleikabreytingar....
Svo erum við ekki að tala um ,,einhverjar hremmingar" - að vera blankur, falla á prófi, missa fóstur, skilja eða fótbrotna eru ,,einhverjar hremmingar" og ættu ekki að skemma neinn fyrir lífstíð. Við erum að tala um mun alvarlegri mál.
En nú ætla ég að hætta röfli því ég er hausverk. Eða hvað? Kannski ekki. Kannski hef ég það bara fínt?
Hér er viðkvæmt mál á ferðinni og ég vil undirstrrika að hér er ég ekki að reyna að predika þetta sem einhvern sannleik heldur er hér aðeins mín skoðun á þessu, það má vel vera að ég hafi rangt fyrir mér.
Ég neita að kalla fórnarlömb ofbeldis skemmd. Mér finnst það ógeðfellt, þau eru þó mörg sem hafa orðið fyrir óbætanlegum áföllum, það er alveg rétt. Ef að þessi sömu fórnarlömb leiðast svo út í það að fremja slík ódæði sjálf, þá fyrst skal ég viðurkenna að einhver skemmd sé til staðar.
Mér finnst mikilvægt að þræða ákveðinn meðalveg í þessu öllu. Eins og Krumpa bendir á getur það oft gert illt verra þegar skilaboðin hljóma eins og að allir eigi bara að geta harkað af sér og ákveðið að vera hamingjusamir. En það er líka mikilvægt að gefa fólki von og hugmyndir um hvernig það getur reynt að vinna úr vanlíðan sinni. Sálarlíf okkar snýst að stórum hluta um hugarfar, viðhorf. Segjum að við stöndum frammi fyrir vandamáli, og þetta á við öll vandamál í raun, ef við erum sannfærð um að vandamálið sé óleysanlegt þá munum við aldrei vinna úr því, en ef við vitum að einhverjum tókst að leysa sama vandamál á undan okkur þá erum við margfallt líklegri til að takast það líka. Á sama hátt þá er mikilvægt að allir hafi von, að fórnarlömb ofbeldis gjaldfelli ekki sjálf sig sem skemmda vöru, að þeim sé ekki sagt að þau eigi sér ekki viðreisnar von, því slíkt er firra. Þeim verður aldrei BÆTT ofbeldið sem þau urðu fyrir en með góðum stuðningi og jákvæðu umhverfi geta þau hæglega orðið heilbrygðari einstaklingar heldur en megnið af þeim sem aldrei hafa orðið fyrir stórum skakkaföllum.
Ég get hvergi séð að ég sé að reyna að segja að neinn eigi "bara að harka af sér og kjósa að vera ofar aðstæðum" og það er hreint ekki það sem ég er að segja. Krumpa segir líka "Hvern djöfulinn vitið þið", sem er reyndar nákvæmlega það sem ég vildi segja. Það gæti hver einasta manneskja sem hér tekur til máls hafa lent í slíku ömurlegu ofbeldi eða átt börn sem hafa gert það. Það er ekki eins og kynferðislegt ofbeldi sé eitthvað nýtt fyrirbæri. Ég vil ekki segja fólk skemmt, ekki frekar en maður er skemmdur með ör eftir sár. Merkin eru til staðar, en fólk er ekki skemmt. Breyttur persónuleiki er ekki endilega skemmdur, hann er öðruvísi en hann hefði orðið. Hluta af lífi fólks og sál hefur verið rænt, en það er ekki skemmt.
Þetta er kannski spurning um hvernig við erum að upplifa þetta hugtak. Mér finnst fólk vera að segja að þeir sem hafi lent í þessu séu skemmdir eins og þeir séu síðra fólk en aðrir. Meðan kannski aðrir upplifa þessi orð sem verið sé að segja að búið sé að eyðileggja, skemma líf þeirra og líf þeirra muni bera þess merki, alla tíð. Því er ég sammála, en þannig upplifi ég ekki orðin.
Það er furðulegt að leggja í slíkar deilur út af túlkun á hugtaki. Og jú - í umræðunni við félagsrit þitt mátti lesa út að fólk gæti hresst sig við og unnið sig úr þessu og harkað af sér.
Ég er á því að fólk sem lent hefur í ömurlegum aðstæðum sé skemmt - að vera skemmdur er ekki að vera ónýtur og það er alls ekki að vera verri en aðrir - skemmd er eitthvað sem hægt er að laga - eða fjarlægja.
Ef þú tekur mann og fremur á honum svo viðurstyggilegt ódæði að hann er ekki samur eftir, persónuleiki hans umturnast og han fremur jafnvel svipuð brot sjálfur, eða lokar sig inni í skel sinni félags- og tilfinningalega, hvað hefurðu gert annað en að skemma hann???
Barn sem verður fyrir líkamlegu ofbeldi eða foreldrarnir nota sem öskubakka eða þvíumlíkt hefur líka verið skemmt. Það hefur verið brotið alvarlega á því og það rænt einhverju. Það er ekki þar með sagt að barnið sé ,,ónýtt" eða að ekki sé hægt að hjálpa því.
Fyrst þarf að viðurkenna og horfast í augu við skemmdina - svo er hægt að laga hana eða fjarlægja...
Já, það má sjá margt í umræðum og í þeim sér maður líka að ýmist hefur manni mistekist að að koma til skila því sem maður meinar eða fólk skilur og upplifir hlutina á annan hátt en maður sjálfur. Nema hreinlega hvoru tveggja sé.
Deilur.... hmmm mér finnst þetta vera skoðanaskipti. En þetta er greinilega mismunandi upplifun eða túlkun á hugtökum. Ég greinilega upplifi orðið skemmdur í merkingunni "ónýtt" eins og þú setur það hér að ofan. Aðrir upplifa það örugglega einhvern veginn öðru vísi. Nú það leiðir af sér skoðanaskipti, því hver og einn talar út frá sínum skilningi.
Sammála krumpa, ég skildi ekki umrætt félagsrit og á því erfitt með að taka þátt í umræðu um það.
Börn og fólk sem verða fyrir misnotkun eru mörg ár að vinna úr því og jafna sig ef þau jafna sig e-n tímann. Þau upplifa kannski ekki sama sársaukann eftir nokkur ár í bataferli og hafa jafnvel fundið farveg til að takast á við hann á góðan máta. En í kjölfar misnotkunar situr eftir skemmd sem getur komið fram á mörgum sviðum, stundum mjög lævíslega og mörgum árum síðar.
Það er hræsni að segja að fólk geti hrist allt af sér og mér finnst kjánalegt að ekki megi sýna þolendum misnotkunar þá virðingu að viðurkenna að glæpurinn sé rangur og hafi valdið þolandum sársauka og erfiðleikum sem muni taka hann mörg ár að vinna úr.
Hvernig finnst þér að það eigi að tjá sig um þolandann krossgata?
Það er örugglega ekki nein rétt leið til að tjá sig um þolandann. Það sem ég upplifi með þessum eilífu klisjum er að verið sé að segja við fólk að það sé skemmt og eins og ég upplifi orðið skemmt í þessu samhengi er ónýtt, síðri en aðrir. Því er ég að segja að ég er ósátt við að verið sé að segja fólki að það sé ónýtt og síðra en aðrir. Það er algerlega ljóst að margir aðrir upplifa þetta á allt annan hátt.
Það má líka segja að ég sé að segja að fólk sem einmitt hefur verið að vinna úr hlutum í mörg mörg ár og reyna að ná einhverri sátt við sig og lífið, eigi ekki skilið að stöðugt sé klifað á því að það sé ónýtt. Líka það að ég held það sé barni ekki til framdráttar að heyra stanslaust að það sé skemmt. Barnið heyrir síður en sá fullorðni merkinguna: að einhver hafi skemmt líf þess og það þurfi að laga. Það er líklegra til að skilja það þannig að fólk telji það skemmt og þar með einn steinninn enn lagður í götu þess.
Mér sýnist nú flestallir hérna vera frekar sammála í raun og veru - glæpirnir eru hræðilegir - sumir hlutir hafa varanleg áhrif á fólk - fólk getur samt unnið sig út úr ótrúlegustu erfiðleikum - fórnarlömbin eiga á skilið að fá mjög góða aðstoð án lítilsvirðingar eða yfirlætis.
Varðandi mismunandi skilning á hugtakinu skemmd, sem virðist eiga hlut í þessum umræðum þá finnst mér ósköp eðlilegt að fólk leggji mismunandi merkingu í orðið. Það getur t.d. verið tvennt ólíkt að tala um skemmdan bíl (hægt að laga) og skemmdan ávöxt (ekki hægt að laga)
Þrælgóður pistill um flókið mál.
Ég held að ég skilji þig ákaflega vel.
Frá mínum sjónarhóli séð eru einu möguleikar manna að vinna sig út úr vandanum en hver í andskotanum segir að öllum eigi að takast það?
Auðvitað sitja örinn í þessu djúpari sárið er. Ég vill þó halda fram að flestir eru barnaníðingar sjálfir fórnarlömb sem bera ör á sálinni eftir svipaða meðferð